Kodowanie (kryptografia)

Kodowanie – metoda przeobrażenia jawnej formy wiadomości w formę ukrytą w celu uniemożliwienia dostępu do przekazywanych informacji osobom niepowołanym. Zwykle do tego celu używana jest książka kodowa zawierająca listę powszechnych słów lub wyrażeń wraz z odpowiadającymi im słowami kodowymi. Zakodowaną wiadomość określa się czasami mianem tekstu kodowego, podczas gdy pierwotną wiadomość nazywa się zazwyczaj tekstem jawnym.

Słowem kodowanie określa się często wszelkie formy szyfrowania. Jednak w technicznych zastosowaniach między określeniami „kod” i „szyfr” jest istotna różnica – dotyczy ona stopnia zastosowanego przekształcenia tekstu; kody operują na poziomie znaczeń słów i zwrotów, przekształcając te ostatnie w inną ich postać. Szyfrowanie odbywa się na poziomie pojedynczych liter lub ich małych grup, w nowoczesnych szyfrach, nawet na poziomie poszczególnych bitów. O ile kodowanie może przekształcić słowo „zmiana” w „CVGDK” lub „bar”, szyfr transformuje je poniżej poziomu semantycznego. Przykładowo, w słowie „atak”, „a” może być zmienione na „Q”, „t” na „f”, drugie „a” na „3” itd. Szyfry w wielu zastosowaniach są wygodniejsze od kodów, ze względu na brak konieczności używania książki kodowej oraz z uwagi na możliwość zautomatyzowania działań za pomocą komputerów.

Długo wierzono, że kody są bezpieczniejsze od szyfrów, jako że (przy założeniu solidnej pracy autora książki kodowej), w przeciwieństwie do tych drugich, w ich użyciu nie było żadnego możliwego do wykrycia wzoru przekształcenia wiadomości (zastosowanego klucza). Jednak z nadejściem automatycznych procesorów, szczególnie elektronicznych komputerów, szyfry zdominowały kryptografię.